In de war zijn. Het is een nogal breed begrip. Soms is het overduidelijk als iemand in de war is. Hardop in jezelf brabbelen, levend in een waarheid die een vertroebelde mix is geworden tussen feiten en illusie. Psychotisch haast. De een zal inzien dat het even niet zo lekker gaat: ‘Ik ben nogal in de war laatste tijd’, voor de ander zal het minder evident zijn.
Veel vaker speelt het zich meer verborgen af, in je binnenwereld. Twijfels, veel nadenken, onzekerheden.

Te veel opties

De tijd en maatschappij waarin we nu leven lijkt daarin niet erg mee te werken. Er zijn enorm veel mogelijkheden, er is veel informatie beschikbaar en er spelen veel thema’s die verschillende waarheden bevatten, afhankelijk van het perspectief.
Het gebrek aan eenduidige antwoorden is verwarrend. Dat kan zich richten op de overheid: ‘wees nou eens helder over het beleid’. Of op experts met tegenstrijdige adviezen en conclusies.
Maar dit kunnen ook de meer persoonlijke vragen zijn. Past mijn baan nog wel bij me, zorg ik nog wel goed voor mezelf, en de ander? Wat zou nu het beste zijn om te doen. Moet ik iets veranderen? Moet ik meer doen, of juist wat minder?

Rust

Als tegenpool van verwarring en de daarmee gepaarde onrust en onduidelijkheid zou je helderheid en rust of vrede kunnen benoemen.
In een samenleving waarin het helder is wat de bedoeling is, wat goed is en wat niet, waar vrede en harmonie is, daar zou het wel makkelijker zijn om deze rust te ervaren.
Los van de discussie of dit beeld een utopie is, een nobel streven of een totale illusie, durf ik wel de aanname te doen dat het er op de korte en middellange termijn niet zo zal uitzien hier op aarde.

Vanbinnen en vanbuiten

De beleving van onrust versus rust kan nog verder ontleed worden door onderscheid te maken tussen je binnenwereld en de buitenwereld.
Het brengen van verandering in de buitenwereld is natuurlijk een optie, maar ook een grote opgave. Je kunt je op politiek niveau inzetten, bewuster met energie omgaan, protesteren, etc. Ook hier rijst de vraag wat er nu werkelijk bijdraagt tot verandering en wat het juiste is om te doen.

De andere optie is verandering te brengen in je binnenwereld zodat er rust en helderheid ontstaat. Iedereen weet dat de wereld er heel anders uitziet als je lekker in je vel zit en rust ervaart in je hoofd. Helaas is dit toch ook vaak afhankelijk van de omstandigheden, de buitenwereld dus, waar we weinig controle op hebben.
De vraag is dus hoe je hier zelf grip op kan krijgen.

Helderheid

Om helderheid te ervaren in je hoofd is het nodig dat je gedachten niet van het ene naar het andere springen, of door blijven malen terwijl je dat eigenlijk helemaal niet wil. De geest is hierin te vergelijken met een natuurlijke poel water. Zolang je door het het water heen blijft bewegen zal het zand van de bodem komen en het water troebel maken.
Als je het water echter laat, zal na een tijdje het zand bezinken en de poel kraakhelder worden. Je kunt de bodem zien, heel helder, en ziet precies wat daar allemaal is.
Af en toe is er misschien een windvlaag die de oppervlakte roert, maar zodra die is gepasseerd toont de helderheid zich weer. Op een diepere laag blijft alles helder, enkel de oppervlakte wordt beroerd.

Vanuit helderheid kun je veel beter waarnemen en beslissen wat er passend is om te doen, of te laten. Voor jezelf, de mensen om je heen, de maatschappij, of zelfs de aarde.

Bekende wegen

Dat niet beroeren, het laten rusten van de geest, hoe doe je dat? In de volksmond is daar veel advies voor: Maak je niet zo druk, probeer er niet te veel aan te denken, denk ook aan het positieve, gewoon ontspannen. Op zich geen slecht adviezen, maar zoals iedereen weet; het werkt vaak niet. Het denken kan zo dominant zijn dat je er aan overgeleverd raakt, in de hoop dat het weer voorbij trekt en er eindelijk weer rust komt. Daarbij zijn er de bekende methoden die, volgens mij, vrijwel universeel zijn: Proberen ergens niet aan te denken, proberen iets anders te denken, afleiding zoeken of de gedachten negeren. In de kern komt dat neer op: ergens vanaf willen, of iets anders willen dan dat er nu is. Ergens vanaf willen geeft vanbinnen een ervaring van lijden. Iets anders willen dan dat er nu is, geeft ook een ervaring van lijden.

De oplossing

Er is dus vaak een moeilijkheid in de geest, in ons denken. Het piekeren dat je slecht doet voelen, en het niet willen piekeren dat je ook slecht doet voelen. Dat is misschien geen fijn dilemma, maar wel een heel belangrijk inzicht. Om niet steeds de route te blijven herhalen die niet werkt, maar om te gaan kijken wat er wel werkt. En aangezien de hele mensheid in meer of minder mate met ditzelfde probleem zit, zijn er gelukkig goede oplossingen ontwikkeld. Een oplossing, een nieuwe route, heet meditatie. Daarmee wil ik niet beweren dat het de enige route is. Maar wel dat ik, en velen met mij, hebben ervaren dat het effectief is en dat je dit kunt leren.

Training van de geest

Het leren mediteren is enerzijds ontzettend simpel, en anderzijds behoorlijk complex. De techniek zelf is ogenschijnlijk simpel. De geest zelf kan complex zijn met vele valkuilen en slinkse omwegen om niet tot rust te komen. Gelukkig kun je leren hoe je daar mee omgaat.
Meditatie is een heel concrete training van de geest in het (los)laten van je gedachten. Zoals je ook je lichaam kunt trainen tot een betere conditie, meer kracht en meer energie. Zo kun je ook je geest trainen, alsof het een spier is. Zoals de meeste sporten ook niet perse ingewikkeld zijn, zo is het trainen van de geest dat ook niet.

Inzet

Wel vraagt het inzet. Twee keer conditietraining en dan zeggen dat je het niet kan, is voorbarig. Het begin kan lastig zijn, maar zoals sporters weten: als je eenmaal begonnen bent en enige regelmaat weet te vinden dan gaat het steeds meer vanzelf en werken de bijwerkingen door in je leven: je voelt je bijvoorbeeld fitter en hebt meer kracht.
Meditatie heeft ook bijwerkingen. Je gaat meer rust en helderheid ervaren in jezelf. Je kunt je gedachten beter loslaten. Je ervaart minder stress.

Cursus meditatie

Voor iedereen die ook graag deze bijwerkingen wil ervaren hoop ik dat dit stuk je heeft geïnspireerd om anders te leren omgaan met je gedachten. Voor wie dit ook daadwerkelijk wil gaan trainen raad ik het aan een leraar te zoeken om deze techniek te leren, en goed begeleid te worden in de valkuilen van de geest.
Samen met mijn leraar, Frans van Heel, bied ik een cursus meditatie aan. Bekijk eens of het jou aanspreekt. En zo ja: Je bent welkom. Iedereen kan het leren.