Ik las een essay over de enorme maatschappelijke focus op sporten en gezondheid, en het gebrek aan aandacht voor kunst in deze tijd van pandemie. Dit inspireerde mij tot grote vragen in mijzelf: waar doen we het eigenlijk allemaal voor? Wat is kunst in ons leven?

Stress over gezondheid

Ik waag mij niet aan een specifieke definitie van gezondheid, wel aan een eigen interpretatie. Er is een enorme industrie ontstaan rondom voeding, beweging en gezondheid. Een enorm complexe ook: de overvloed aan informatie zorgt met zijn veelheid ook weer voor verwarring. Is brood nog gezond, en moet dat dan spelt of haver zijn? In rauw eten zitten meer vitaminen, maar worden deze dan wel goed opgenomen? Kan ik ergens laten meten of mijn darmen wel goed functioneren? En wat is er nou beter, ayurveda of chinese geneeskunde?
Laat ik daarmee mijn eerste punt maken: een constante staat van verwarring over wat er gezond is, lijkt mij niet gezond. Al dan niet bewust brengt dit stress met zich mee.
De onmogelijkheid om precies aan te geven wat er gezond is leidt mij naar een alternatieve vraag en invalshoek: Voel je je gezond?

Innerlijk weten

Als je heel even de tijd neemt om te contempleren over ons mens-zijn, dan kom je al snel op een punt dat de mens, het leven, een diepgang in zich heeft die eigenlijk niet te bevatten is. Ga naar buiten en kijk een keer omhoog. Alleen al de aanblik van de lucht, de sterren en de oneindigheid gaat ons verstand ver te boven. Kijk een keer goed in de ogen van een dier of een baby en laat je rationele verstand smelten: er schuilt een verborgen mysterie en wijsheid in iedere aanblik.
Deze diepe intelligentie schuilt niet alleen in de ander, maar ook in jou zelf. De woorden maken niet zo uit, maar je zou naar deze innerlijke wijsheid kunnen verwijzen met woorden als hart, grond-intelligentie, liefde, licht, God, innerlijk weten, zijn. Eigenlijk is deze lijst oneindig, want geen enkel woord kan de daadwerkelijke ervaring vertalen.

Voelen

Waar woorden tekort schieten hebben wij als mens een een zintuig om contact te maken met de diepere lagen van ons mens-zijn. Zoals je met handen kan voelen wat er warm is of koud, welke structuur de stof van je broek heeft, hoe het gras aanvoelt, zo kun je ook naar binnen voelen. Hoe voelt jouw lijf vanbinnen? In deze ogenschijnlijk simpele vraag zit tevens een valkuil: De vraag verwijst naar voelen, niet naar denken wat je voelt. Dat lijkt bijna hetzelfde, maar is een wereld van verschil.
Voelen is een natuurlijk vermogen dat ieder van ons al in zich heeft, maar enkele voorwaarden heeft om tot uiting te komen. Om zich te kunnen ontwikkelen heeft het innerlijke voelen een goed voorbeeld nodig van iemand die deze kwaliteit reeds ontwikkeld heeft. Ook vraagt het tijd, ruimte en aandacht.
Maar wat heb je daar dan aan? Het innerlijke voelen vormt een brug naar je diepere weten, en daarmee een brug naar een leven in gezondheid.

Voeding van het leven

Er zijn zaken in het leven die geen twijfel veroorzaken over het al dan niet gezond zijn. Roken is niet gezond. Iedere dag anderhalve liter cola ook niet, en een leven lang zittend op de bank is ook niet gezond. Maar hoeveel beweging is er precies gezond voor jou? En met welke intensiteit? Je kan een wetenschapper daar iets over laten zeggen, maar de huisarts of je personal trainer zegt wellicht weer iets anders.
Juist op dit vlak kan ons innerlijke weten van pas komen. Daar kan het voelen een brug vormen naar je innerlijke wijsheid: wat voelt er goed voor jou? Waarvan weet jij vanbinnen dat het goed voor je is, en wat niet. Je hart spreekt hierbij altijd in het moment: het geeft aan wat er op dit moment passend is, wat jou nu goed doet, wat jou voedt. Voeding heeft op het niveau van je ziel een brede betekenis. Het omvat alles dat jouw wezen voeding geeft. Zo kan op de ene dag een biertje heel voedend zijn, en een salade niet. En op een ander moment precies andersom. Zo weet je vanbinnen dat je op sommige dagen beter niet te veel inspanning levert, en op andere dagen voluit wil gaan. Deze informatie kan geen enkele app, fitbit of voedingsdeskundige jou geven. Deze waarheid van het moment ligt in jou zelf besloten. Het enige dat het vraagt is dat jij je voor deze bron van informatie opent en er naar durft te luisteren en op te vertrouwen. Dat wil overigens niet zeggen dat je stopt met nadenken en logisch redeneren. Je hebt niet voor niets een brein en een gevoelsmatig weten: deze vragen om verbinding vormen een paar dat samenwerkt en naar harmonie zoekt.

Voeding voor de ziel

Je hart, je innerlijke wijsheid, geeft niet alleen aan welk eten of welke beweging er per moment gepast is, het gaat dieper dan dat. Een stuk muziek of dans dat jou vanbinnen raakt is ook voeding. Je hele wezen danst er op mee. Dat kan ook de zon zijn, een ontmoeting, de regen, een vogel, een schilderij of een film. Stel je open voor dit innerlijke kompas dat het leven smaak en vreugde geeft en laat je bewegen. Iedereen heeft dit in zich. Het ligt op je te wachten en wil gezien en gevoed worden. Daar waar het leven jou raakt en inspireert ontstaat de levenskunst. Ware gezondheid vraagt een samenwerking tussen je denken en voelen, tussen je hoofd en je hart. Je kunt het niet afdwingen, maar wel voor openstellen en je laten voeden door het leven zelf.